Suriye’deki Kimyasal Silah Tesisleri Hala Tehlike Saçıyor

Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütüne göre, Suriye’de hala 100’den fazla kimyasal silah tesisi bulunmaktadır. Bu tesisler, kimyasal silahların üretimi, araştırılması ve depolanmasında kullanılmaktadır. Esad rejimi, iç savaş döneminde muhaliflere ve sivillere karşı sarin ve klor gibi silahları defalarca kullanmıştır.

Bu tesislerin konumu ve güvenliği hala belirsizliğini korumaktadır. Ancak artık bu tesisler, ülkenin geçici hükümeti ve yeni Suriye geçici Cumhurbaşkanı Ahmed el Şaraa’nın kontrolü altındadır.

Bu kimyasal silahların terörist grupların eline geçme olasılığı, birçok insan için büyük bir endişe kaynağıdır. Sarin gibi sinir gazları kısa sürede binlerce insanı öldürebilirken, klor ve hardal gazı gibi maddeler ise akciğerleri sıvıyla doldurarak insanları boğmaktadır.

DIŞİŞLERİ BAKANI SÖZ VERDİ

Suriye geçici hükümeti, Lahey’deki örgüt merkezine Mart ayında sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi. Dışişleri Bakanı Asad Hasan el Şeybani, “Esad rejimi tarafından geliştirilen kimyasal silah programına dair ne varsa yok edeceğiz” sözünü verdi.

Örgüt yetkilileri bu açıklamayı temkinli bir iyimserlikle karşıladı. Bu yıl içinde örgütten bir ekip ülkeye giriş yaptı ve saha çalışması başlattı.

Şam hala örgüte resmi bir büyükelçi göndermeyi reddederken, Savunma Bakanlığı ise konuyla ilgili soruları “kapsam dışı” olarak nitelendirerek yorum yapmayı reddetti.

‘HALA BİLMEDİĞİMİZ TESİSLER VAR’

Suriye, savaşın başlangıcında sadece 27 tesisin yerini örgüte bildirmişti. Bu tesislere yapılan incelemeler sonucunda kapatılmıştı.

Ancak şu an tahminlere göre 100’den fazla yeni tesis bulunmaktadır. Bu sayı, bağımsız araştırmacılar, sivil toplum kuruluşları ve üye ülkelerden gelen istihbarat bilgileriyle belirlenmiştir. Bazı tesislerin mağaralara veya uydu görüntülerinde zor fark edilebilen yerlere gizlendiği düşünülmektedir.

Suriye Sivil Savunma lideri Reyid el-Salih, “Eski rejim örgüte sürekli olarak yalan söyledi. Hala bilmediğimiz birçok yeri mevcut” açıklamasında bulundu.

Yıllardır örgütle çalışan Kimyasal İhlal Belgeleme Merkezi Başkanı Nidal Şikhani, Avrupa’ya kaçan Suriyeli bilim insanlarıyla yapılan görüşmeler sonucunda onlarca yeni tesisin tespit edildiğini belirtti.

İSRAİL SALDIRILARI DELİLLERİ YOK EDİYOR

Müfettişler, bu tesislere sadece güvenlik amaçlı değil aynı zamanda Esad rejiminin geçmişte gerçekleştirdiği saldırılara dair kanıtlar toplamak için de ulaşmak istiyorlar. Geçmişte Guta’da gerçekleşen 2013 sarin saldırısı dahil birçok belgelenmiş saldırı bulunmaktadır.

Geçen yıl İsrail, belirli rejim tesislerine yönelik hava saldırıları düzenledi. Ancak bu saldırıların kimyasal maddeleri yok etmeden önce delilleri ortadan kaldırıp kaldırmadığı belirsizdir. Bazı uzmanlar, bu saldırıların sadece çevreyi kirlettiğini ve kanıtları yok ettiğini düşünmektedir.

Washington merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nden Natasha Hall, “Bu saldırıların hesap verebilirliği engelleyebileceğini” ifade etti.

Uluslararası hukukla yasaklanmış olan sarin gibi maddelerin denetlenmesi mümkün olsa da, klor gibi bazı maddelerin kontrol edilmesi neredeyse imkansızdır.

Programın kökeni 1970’lere kadar uzanmaktadır. Batı ülkelerinde eğitim almış yüzlerce bilim insanı bu programlara dahil olmuştur. Bazıları kaçmayı başarmış olsa da, bazıları hala ülkede bulunmaktadır. ABD, kimyasal silah programlarıyla ilişkili olan 300’den fazla kişi ve kuruluşa yaptırımlar uygulamaktadır.